नेपाली यूवा र इकमर्स बिजनेश

आजका यूवाहरु निकै जागरुक छन् । त्यो पनि नेपालमा । पछिल्लो समयमा नेपालमा यूवाहरुलाई उचित रोजगारीको अभावले पिरोलिरहेको अवस्थामा आफुलाई सक्षम र आर्थिक रुपले निपुण हुनका लागि आफ्नो ठाउँबाट धेरैले प्रभावकारी कामहरु गर्ने प्रयाश जारी छ । कतिले गाउँमै बसेर कृषि गरिरहेको नि पाइन्छ भने कतिले जडिबुटी सम्बन्धि खेतीपाती गरेर आर्थिक रुपमा गति लिइरहेको पाइएको छ । पछिल्लो समय प्रबिधिको उच्च बिकासले गर्दा कतिपय यूवा प्रबिधिको काम तिर पनि धेरै सफल भएको देखिन्छ ।

नेपालमा साइबर कानुनको अभाव हुँदा हुँदै पनि यहाँका यूवाहरु अवसरको लागि प्राबिधिक क्षेत्रमा धेरै कामहरु गर्दै आइरहेका छन् । जस्तो कि अनलाइन बिजनेश, इकमर्स पोर्टल बिजनेश जस्ता कामहरु आजका लागि नेपालमा नयाँ भएता पनि बिदेशतिरको लागि यो कुनै नयाँ काम भने होइन । बिदेशमा जति ब्यक्तिहरु यसमा सबल र सक्षम हुन्छन् उत्ति नै त्यहाँको प्रबिधिको नयाँ नयाँ उपकरणहरु पनि बिकसीत हुँदै छ । जस्तो कि फेसबुक एउटा पछिल्लो उदाहरण हो । त्यसको प्रभाव नेपालमा पनि छ । आजका नेपाली यूवाहरु प्नि प्रबिधिको बिषयलाई लिएर धेरै नयाँ नयाँ कामहरु गर्दै आइरहेका छन् ।

देश बिकास हुनलाई पहिलो कुरा राजनीतिक अवस्था सहज हुन जरुरी छ । जब राजनीतिक सन्तुलन सहज हुन्छ तब देशले फड्को मार्न कुनै समयावधी कुरिरहनु जरुरी छैन । हाम्रो देशको बिडम्बना के छ भने देशमा राजनीतिक असन्तुलन भइरहन्छ । प्रभावकारी र बिश्वाशिलो नेताहरुको अभावले गर्दा देशका सबै यूवाहरु बिदेश पलायन भइरहेका हुन् । आज देशको अर्थतन्त्र खाडी मुलुकमा पसिना बगाएका यूवाहरुले मात्र धानिरहेका छन् । यति हुँदा हुदै पनि पछिल्लो समय केहि यूवाहरु स्वदेशमै बैकल्पिक स्वरोजगारका कुराहरु अपनाइरहेका पनि छन् । देशका घण्टौ लोडसेडिङका बाबजुद पनि देशमा अधिकांश यूवाहरु प्रबिधिलाई हातमा लिएर काम गर्न तत्पर देखिन्छन् ।

रायन एहेम २१ बर्षका एक यूवा हुन् । उनि हाल काँठमाण्डुमा रहेर पछिल्लो समय सर्च इन्जिन सम्बन्धि काम आफ्नो घरबाट गर्छन् । उनिसंग करिब ७ जना प्रोजेक्टमा काम गर्ने टिम पनि छ । उनिहरु सबै काम आफ्नै घरबाटै मिलेर गर्छन् । बिदेशको फ्रिल्यान्सर वेब पोर्टलहरुमा आफ्नो सीपको प्रस्तावना पत्र पेश गरी बिदेशी ब्यक्तिहरुको काम नेपालबाटै गर्छन् । भेटका क्रममा म रायनलाई सोध्ने गर्छु “भाई एउटा प्रोजेक्टमा बजेट चाहि कतिको पठाउँछ ?” कालो बर्णको उनको मुस्कान दिएर मलाई बताउछ “दाई प्रोजेक्टको समय हेरी हेरी हुन्छ । त्यस्तै कम्तीमा पन्ध्र सय डलर देखि तिन हजार डलरसम्मको बजेटमा हामी काम गरिरहेका छौ ।”

Ambi Gurung is working at Home.
She is Internet Marketing entrepreneur. 

रातको समयमा पनि उनीहरु मेहनतसाथ काम गर्छन् । उनीहरु दैनिक रुपले आफ्नो क्लाइन्टसंग सम्पर्कमा रहिरहन्छन् । सहज रुपमा सम्पर्क हुनासाथ उनीहरुले खोजेबमोजिमको काम पनि गर्न सक्छन् । जति राम्रो काम गरिदियो उति नै काम पठाइरहने बताउछन् रायन ।

यसमा काम गर्दा चाहिने मुख्य कुरा के हो त ? भन्ने प्रश्नमा रायन बताउछ “मुख्य कुरा इमान्दारी हो । इमान्दारी पुर्बक काम गरेर क्लाइन्टको मन जित्न सक्नुपर्छ । उनीहरुलाई सन्तुष्ट र खुशी पार्न सके अर्को पटक पनि काम पठाइदिन्छन् । नभए हामीलाई अरुबाट रिकुमेन्ड गरेर पनि काम पठाइदिन्छन् ।”
कुनै समयमा म मा पनि यो बिषयको तालिम लिन अत्यन्त रुचि थियो । तर एकतिर समयको पावन्दीले गर्दा सिक्न सकिएन । यसको तालिम दिने उचित ठाउँ पनि नेपालमा कहि कतै छैन । सिक्ने हो भने उहि इन्टरनेटको पेड कोर्ष या इबुकको गहन अध्ययन नै मुख्य श्रोत हो । तर पछिल्लो समय रायन एहेम ले यो बिषयसंग सम्बन्धित तालिम पनि दिने गरेर उनले आफ्नै कम्पनी रायन टेक प्राली खोलेका छन् । कोर्ष पुरा गर्न कमसेकम ३ महिना लाग्ने बताउछन् र यसको तालिम शुल्क ३५ हजार राखेका छन् । यसरी उनले अरुलाई तालिम दिएर पनि रोजगारी दिलाउने काम गरिरहेका २१ बर्षे नेपाली यूवाको कहानी सुन्दा नि उदेक नै लाग्छ । बिदेशको पैसा नेपालमै गज्जबले कमाउन सक्ने यूवाहरु अब नेपालमा पनि फस्टाउदै जानु भनेको नेपालीहरुको निम्ती एकदमै राम्रो संकेत हो ।

यसको संरक्षण र सम्बर्धन नेपाल सरकारले पनि केहि गरिदिने हो भने यूवाहरुलाई रोजगारी दिन अत्यन्तै सहज बाटो बन्छ । यसले राम्रो आम्दानी दिन सक्छ । आजको डिजिटल जमानामा डिजिटल पेमेन्ट सिस्टमहरु नेपालमा भित्रिरहेको अवस्थामा अब यो पेमेन्ट सिस्टमलाई अन्तराष्टिय स्तरमा नेपालको ब्यक्तिहरुले पनि फैलाउन सकोस् । यो हाम्रो दृढ चाहाना हो ।

अनलाइन बिजनेश, इकमर्स जस्ता कार्यक्रमहरुको बिषयमा नेपालमा बेला बखत समाचार आइरहेकै हुन्छ । तर त्योसम्बन्धि यूवाहरुको ध्यानाकर्षण गए पनि सरकारको ध्यानाकर्षण भएको देखिदैन । उचित राजनीतिक अस्थिरतालाई टुंगो लगाएर देशमै बैकल्पिक सम्भावनाहरुलाई खोज्ने हो भने अधिक भेटिन्छन् । पछिल्लो समय पोखराका यूवाहरुद्धारा स्थापित हाम्रो संस्था इन्टरनेट बिजनेश इन नेपाल(आइबिएन) टिमले पछिल्लो समय अनलाइन होम बिजनेशको समयमा ब्यापक प्रचार प्रसार गर्दै ल्याइरहेका छन् । यूवाहरुलाई वेबसाइट भिजिट मात्रै पनि पैसा कमाउन सक्छ भन्ने मुख्य हेतुले आइबिएन टिमले रु.१५ को टिकटमार्फत पोखराबासी बेरोजगार यूवाहरुलाई अनलाइन बिजनेशको बिषयमा जानकारी एबम काम गर्ने तरिका सिकाइरहेको छ भन्दै आइबिएनका सिओओ सञ्जीब शाहले जानकारी दिए ।

यसरी हेर्दा नेपालमा आउटसोर्सको अधिक सम्भावना देखिन्छ । अबको पुस्ता परिबर्तनशील छ । अबको यूवा डिजिटल जमानामा होमिनुपर्ने बाध्यता देखिन्छ । हरेक दृष्टिकोणमा हेर्दा पनि प्रबिधिले नेपालमा सबल र सक्षम अनि सुन्दर बनाउनेमा दुइमत छैन । नेपालको जस्तो पर्यटन देशलाई अन्य देशले पनि सहज तरिकाले चिन्नको लागि प्रबिधि फस्टाउन जरुरी छ ।

लोडसेडिङको अन्त्य हुन जरुरी छ । यो अन्त्य हुनेबित्तिकै नेपालमा प्रबिधिले छोटो समयमा फड्को मार्नेछ । हरेक यूवाहरुले प्रबिधिमा स्वतन्त्र पुर्बक काम पाउने छ । मुन्छा डट कम, इसेवा डट कम, ठमेल डट कम जस्तो वेब पोर्टलहरुले नेपाली यूवाप्रति एउटा बेग्लै आकर्षणको केन्द्रबिन्दु निमार्ण गरिदिएको छ ।

कुरा यति हो, हाम्रा आजका यूवा नेताहरु पनि प्रबिधिजस्तै बिकासमा परिबर्तन भइदिओस् । देशमा नयाँ प्रबिधिलाई चासोपुर्बक प्राथमिकता दिएर यूवाहरुलाई रोजगारीको बाटो खोलिदेओस् । म जस्तो यूवाहरुको भरपुर आशा यहि छ ।